تعداد بازدید : 15386
تعداد نوشته ها : 20
تعداد نظرات : 4
دانشمندان دریافته اند که جهان در۱۵ میلیارد سال قبل براثر انفجار یک ماده
با جرمی بسیار زیاد معادل آنچه در هستی وجود دارد، بوجود آمده است. در این
فضای بیکران میلیاردها کهکشان، منظومه، ستاره، سحابی (توده های عظیم گاز)،
سیاه چالهای فضایی و بسیاری اجرام ناشناخته دیگر وجود دارند، حال سؤال
اینست که:»ما کجای این فضای بیکران هستیم؟«خانه ما در یکی از این کهکشانها
بنام راه شیری قرار گرفته است. این کهکشان از مرکز انفجار بزرگ، در حدود۸
تا۱۰ میلیارد سال نوری فاصله دارد. تعداد ستارگان آن بین۲۰۰ تا۴۰۰ میلیارد
عدد تخمین زده شده که بیشتر آنها از زمین قابل رویت نیستند. صدها هزار
منظومه، توده های عظیم گاز و غبار بین فواصل ستارگان راه شیری قرار دارند.
کهکشان راه شیری، مارپیچی بوده و جرمش در حدود۷۵۰ تا یک تریلیون جرم نجومی
است. ساختار کلی آن شامل هسته مرکزی، یک دیسک با چند بازو به دور آن وهاله
های غباری اطراف آنست. قطر دیسک در حدود۸۰ تا۱۲۰ هزار و ضخامت آن تقریباً۳
هزار سال نوری است. جای آن در فضا در بخش »مکان محلی« است که شامل۳ کهکشان
بزرگ و۳۰ عدد کوچک است. فاصله اولین کهکشان بزرگ با آن،M۳۱ ، در حدود۲/۹
میلیون سال نوری بوده ولی فاصله آن تا کهکشانهای کوچکتر کمتر است.
همانگونه
که اشاره شد این کهکشان دارای سه بخش است. بخش اول، مرکز کهکشان است که
غبارهای کهکشانی مانع از مشاهده دقیق آن از روی زمین می شود. در نتیجه،
تنها اطلاعات بدست آمده، حاصل دریافت امواج رادیویی از آن بوده است. آنچه
مشاهده شده، حکایت از آن دارد که بخش مرکزی متشکل از یک هسته بسیار متراکم
است. قطر آن در حدود۳۰۰۰ سال نوری و از سه قسمت مختلف تشکیل یافته است. در
قسمت شرقی بقایای سوپرنواها و در بخش غربی هیدروژنهای یونیزه شده غیرعادی
مشاهده شده است. قسمت مرکزی آن نیز بسیار متراکم بوده و به صورت فلکی
کماندار موسوم است. در هر۱۰ میلیارد سال برخوردهای ستارگان در آن رخ می
دهد. دریافت اشعه های ایکس و گاما از آن، نشانگر آنست که مرکز کهکشان مولد
بسیار قوی این اشعه ها است. این اشعه ها از نتیجه نابودی چندین ماده بوجود
آمده و نشان از وجود بسیاری از سوپر نواها در مرکز آن دارد.
مشاهدات
دیگر نشانگر وجود یک سیاهچال بزرگ در آن است که قوه جاذبه بسیار زیاد آن
توانسته بقیه ستارگان را در مدار خود نگهدارد. اختر شناسان با تلسکوپ۱۰
متری۲۰ عدد از ستارگان مرکز را در مدت۳ سال مورد مطالعه قرار دادند و
دریافتند که سرعت این ستارگان به سمت هسته مرکزی در حدود هزار کیلومتر در
ثانیه(۳/۶ میلیون کیلومتر در ساعت)بوده است. این امر نشان دهنده قدرت
جاذبه فوق العاده این سیاهچال است.
با این سرعت فاصله تا خورشید را می
توان در دو روز طی کرد. جرم این سیاهچال در حدود۲ تا۳ میلیون برابر خورشید
است. کهکشان راه شیری با سرعتی در حدود۳۰۰ کیلومتر/ ثانیه (یک میلیون و
هشتاد هزار کیلومتر در ساعت) به سمت صورت فلکی سنبله، »ویرگو«، در حرکت
است.
بخش دوم کهکشان، دیسک است که بصورت یک صفحه بسیار پهناور بوده و
به دور مرکز درجهت عقربه ساعت در گردش است. بیشترین ستارگان جوان از جمله
منظومه شمسی در آن قرار دارند. این دیسک شامل مولکولهای اتمی و گاز H۲ و
غبارهای کهکشانی است. دیسک دارای چند بازوی مختلف شامل پرساوش (پسر زاوش
ودانا) از نامهای افسانه ای یونان، شکارچی ماهر یا سایگونز که منظومه شمسی
ما در آن قرار دارد، دجاجه، قنطورس و حمل است. منظومه شمسی در بازویی قرار
دارد که دارای غبارهای بسیار زیاد کهکشانی است و در نتیجه ما نمی توانیم
بیش از چند هزار سال نوری عمق آنرا مشاهده کنیم. منظومه شمسی هر۲۰۰ تا۲۵۰
میلیون سال، با سرعتی نزدیک به۲۵۰ کیلومتر در ثانیه، یک دور کامل بدور
کهکشان راه شیری می گردد. فاصله منظومه شمسی تا مرکز کهکشان راه شیری در
حدود۲۸۰۰۰ سال نوری است.
بخش سوم ساختار این کهکشان هاله غباری به قدمت
حدود۱۰ تا۱۵ میلیارد سال است که بیشتر ستارگان قدیمی در آن وجود دارند.
این قسمت دارای گازهای بسیار داغ است که اشعه گاما را تولید می کند. وسعت
این قسمت بدرستی معلوم نیست و شاید به صد و یا هزاران سال نوری برسد. این
قسمت که اکثر ستارگان در آن دیده نمی شوند، بنام بخش تاریک نامیده شده است.
اگر
بخواهیم عکس واقعی از این کهکشان بگیریم الزاماً باید از آن خارج شویم و
این کار عملی نیست. چون بشر تاکنون نتوانسته از کهکشان خارج شود. به همین
دلیل تصاویر بدست آمده بیشتر از اطلاعات دریافتی از مجموعه ستارگان رصد
شده این کهکشان است. اگر شبها از مکانی کاملاً صاف و تاریک مانند یک صحرا
به آسمان نگاه کنیم می توانیم نواری پهن از مجموعه عظیم ستارگان را مشاهده
کنیم.
خانه ما در کهکشان راه شیری به اندازه قطره ای از یک دریای
بیکران است. بشر کنجکاوانه بدنبال اسرار نهفته در آن در حال جستجو است و
شاید روزی بتواند همسایه ای را برای خود بیابد.
دسته ها :
جمعه هفدهم 8 1387